Kayaklı koşu, muhtemelen en zahmetli kış sporudur. Kayaklı koşu, klasik ve serbest stil olmak üzere ikiye ayrılır. Yarışlar 400 m’lik uzunluklardan başlayarak 50 km veya daha uzun maratonlara kadar gider. Klasik yarışlarda yarışçılar uzun düz adımlar kullanır ve önceden belirlenmiş olan patikalarını sadece sollayıp öne geçme amacıyla terk ederler. Daha hızlı olan serbest stil disiplinindeyse, kayakçılar değişimli kayakların üstünde pateni anımsatan hareketler yapar. Kayaklı koşu, Kuzey Avrupa ve Kanada’da uzun zamandır yaygındır. ABD’de ve diğer ülkelerdeyse genişletilmiş kış sporlarıyla birlikte daha çok bilinir hale geldi. Bu spor dalı Kış Sporları Olimpiyatları’na, FIS dünya kupalarına ve İskandinav dünya kayak şampiyonalarına dahildir. Kış Olimpiyatları’nda altısı erkekler altısı kadınlar için olmak üzere 12 kayak!’ koşu yarışması vardır.
Yarışçı Profili
Bir kayaklı koşu yarışçısı, mükemmel bir tekniğin yanısıra büyük oranda güce ve dayanıklılığa ihtiyaç duyar. Kışın kar üstünde yapılan antrenmanlar, yazın bisiklete binmek, koşmak ve patenle aralıksız devam ederek atletlerin fiziksel ve zihinsel gücünü arttırır.
Yarışmanın Ana Kuralları
Kayaklı koşu parkurları çok çeşitlilik gösterir; ama uluslararası yarışma kurallarına göre bir parkur eşit oranda yokuş yukarı (eğim oranı 18/9), yokuş aşağı ve engebeli zemine sahip olmalıdır. Sürat yarışlarında en yüksek noktayla en alçak nokta arasındaki fark en fazla 30 m’dir. 15k m ve üstündeki yarışlardaysa fark 200 m’yi geçmemelidir. Buna rağmen Noryeç’teki Birkebeiner yarışı yokuş aşağıdan çok yokuş yukarıyı kapsar.
Ceza Maddeleri
Klasik yarışlarda yarışan kayakçılar, parkurun sonunda bulunan işaretli alanın dışında değillerken ilk talebin hemen ardından kendilerinden daha hızlı bir yarışçının kendisini geçmesine izin vermesi halinde cezalandırılabilir. Ayrıca kayakçılar klasik olmayan teknikleri kullanmaları halinde diskalifiye olabilirler. Herhangi bir yarışta; başka bir yarışçıya engel olmak, yanlış başlangıç yapmak, yanlış cilalamak, sürtünmek ya da yarış sırasında kayağı temizlemek cezalandırılır. İkili kovalama (double pursuit) olarak bilinen yarışlarda hem klasik stil hem de serbest stil teknikleri kullanılır. Bu stilde bir yarışta iki parkur vardır. Biri klasik stil kayağı diğeri serbest stil kayağı gerektirir. İki parkur arasında yarışmacılar kıyafetlerini ve ekipmanlarını değiştirmek için durmalıdırlar. Çünkü bu stillerde kullanılan kayaklar ve batonlar birbirlerinin yerine geçmeye uygun değildirler. Buna rağmen zaman akmaya devam eder ve kazanan bitiş çizgisine ilk ulaşandır.
Cilayla İlgili Her Şey
Doğru cilayı kullanmak bir kayakçıyı zafere taşıyabilir. Kar ve hava şartları hangi cilanın kullanılması gerektiğini etkiler. Akan cila, kar ile kayaklar arasındaki sürtünmeyi azaltarak kayakçıya daha çok hız kazandırırken, yapışan cila kar ile kayaklar arasındaki sürtünmeyi çoğaltarak kayakçının düşmesine engel olur. SERBEST STİL KAYAKLAR Bu kayakların boyları 1.7-2 m, enleriyse yalnızca 4.5-5 cm arasındadır. Uç kısımlardaki kıvrımlar klasik yarışlarda kullanılanlarınki kadar göze çarpmaz.
Mesafe Almak
Klasik stil kayakçılar içinde çapraz uzun adım, çift baton ve balıksırtının da (tırmanışlar için) bulunduğu birçok teknik kullanırlar. Serbest stilciler de bu geleneksel yöntemleri kullanırlar; ama kayaklarının kenarlarına, buz kaykaycılarınınkine benzer bir açı verirler.
Çarpraz Uzun Adım : Bu teknik klasik kayaklı koşunun başat çalışma yöntemidir. Kayaklar birbirlerine paralel durur ve işaretli alanlardan uzakken patikalarında yer alırlar.
Çift Baton : Kayakçı her iki batonu da ayni anda kara saplar ve birlikte, iki kayağın birlikte ilerleyebilmesi için büyük bir güçle aynı anda çeker.
Kayak Adımları : Bu serbest stil tekniğinde kayakçı, kayağı, iç kenarlarını kara bastırarak öne ve dışa doğru itiyor Bu teknik sadece katı kar üstünde kullanabilir ama çapraz ilerleme yönteminden daha hızlıdır.